Wat is sociale huisvesting en voor wie is het bedoeld?

Inleiding

De afgelopen jaren is er veel media-aandacht geweest voor de huizencrisis, met name voor de gevolgen voor huurders. Als je een oudere bent die huurt of bij anderen woont in plaats van in je eigen huis, heb je misschien het gevoel dat je weinig huisvestingszekerheid hebt en beperkte huisvestingsmogelijkheden. Het is vooral zorgwekkend als je te maken hebt met of het risico loopt op misbruik en denkt dat je de situatie niet kunt verlaten omdat je nergens anders heen kunt.

In alle discussies heb je misschien de term 'sociale huisvesting' gehoord en je afgevraagd wat dat is. Is het 'volkshuisvesting'? Is het iets anders? Interessant genoeg is het antwoord op beide vragen 'ja'. En als je ervoor in aanmerking komt, kan sociale huisvesting een oplossing zijn voor je huisvestingsproblemen.

Hier vind je een overzicht van sociale huisvesting in Australië, algemene voorwaarden en links naar meer informatie in jouw staat of gebied.

Wat is sociale huisvesting?

Sociale huisvesting is een door de overheid gesubsidieerde huurwoning voor de korte en lange termijn voor mensen die zich de huur van een particuliere huurwoning op de markt niet kunnen of willen veroorloven. Dit kan komen door een laag inkomen, maar het kan ook komen door de extra complexiteit of kwetsbaarheid in verband met leeftijdsgerelateerde behoeften, gezondheidsproblemen of familiaal geweld.

De term 'sociale huisvesting' dekt twee soorten gesubsidieerde huurwoningen:

• volkshuisvesting, die eigendom is van en beheerd wordt door staats- en territoriale overheden

• gemeenschapshuisvesting, die wordt gereguleerd door staats- en territoriale overheden, maar wordt beheerd (en vaak eigendom is) door non-profitorganisaties.

Volkshuisvesting in Australië

Na de Tweede Wereldoorlog begon de Australische regering met het bouwen van huizen voor mensen met lagere inkomens, waaronder grote gezinnen en teruggekeerde militairen. Het Gemenebest en de staten bouwden bijna 100.000 huizen in de jaren 1940 en 1950.

Dit was het begin van een grootschalig volkshuisvestingsprogramma in het hele land. En hoewel elke staat zijn programma anders noemde, herkenden de mensen deze volkshuisvesting als eigendom van en beheerd door een overheidsorgaan genaamd de 'Housing Commission'.

Sindsdien hebben regeringen op verschillende momenten een grotere of kleinere rol gespeeld in het uitbreiden van de nationale voorraad aan volkshuisvesting. Ze hebben ook non-profit volkshuisvestingsorganisaties ingehuurd om namens hen eigendommen te beheren (en soms te bezitten).

Het Australian Institute of Health and Welfare schat dat er nu ongeveer 446.000 sociale woningen in Australië zijn, wat neerkomt op ongeveer 4% van alle woningen. En, zoals dit artikel uit 2020 op The Conversation opmerkt, is het waarschijnlijk dat ongeveer 10% van de Australiërs in de afgelopen 20 jaar ooit een sociale woning heeft gehad.

Sociale huisvesting vs particuliere huur: de verschillen

Het belangrijkste verschil tussen sociale huisvesting en particuliere huur is de manier waarop sociale huisvesting wordt aangeboden en toegewezen.

Als je een woning zoekt op de particuliere huurmarkt, concurreer je met alle andere mensen die op zoek zijn naar een nieuwe woning. Je kijkt of er geschikte plaatsen geadverteerd worden, neemt jezelf mee om ze te bekijken en dient voor elke woning een aparte aanvraag in. Dit kan tijdrovend, moeilijk, erg stressvol en vaak zinloos zijn.

Sociale huisvesting wordt echter toegewezen op basis van behoefte, op basis van het inkomen van je huishouden en andere omstandigheden. De huur wordt meestal berekend op ongeveer 25 tot 30% van het inkomen van het huishouden. Om toegang te krijgen tot sociale huisvesting (als je ervoor in aanmerking komt), schrijf je je in via een centraal portaal en wacht je tot je een plaats toegewezen krijgt wanneer er een beschikbaar komt.

Sociale huisvesting is ook anders dan noodopvang, die wordt aangeboden aan iemand die momenteel dakloos is of net een gewelddadig huishouden is ontvlucht.

In aanmerking komende oudere Australiërs zien sociale huisvesting over het hoofd

De Housing For the Aged Action Group (HAAG) heeft onlangs ontdekt dat meer dan 508.000 55-plussers met een laag tot gemiddeld vermogen en inkomen in een particuliere huurwoning wonen of hun hypotheek afbetalen tot aan hun pensioen. HAAG noemt deze groep de 'Missing Middle': ouderen die worstelen met hypotheken of buitensporig hoge huren op de particuliere markt en weinig vermogen en spaargeld hebben om als buffer te dienen.

Het rapport merkt op dat veel mensen in dit cohort mogelijk in aanmerking komen voor sociale huisvesting, maar momenteel niet op de officiële wachtlijsten voor sociale huisvesting van de overheid staan. Mogelijke redenen hiervoor zijn onder andere:

• gebrek aan bewustzijn over subsidiabiliteitsvereisten

• bezorgdheid over buitensporige wachttijden

• slechte ervaring met de sollicitatieprocedure in het verleden

• gebrek aan hulp om een aanvraag in te dienen.

Nu regeringen in het hele land zich inzetten om meer sociale woningen te bouwen, zijn er misschien meer mogelijkheden om toegang te krijgen tot deze optie - vooral voor ouderen met lage inkomens en bijkomende gezondheidsproblemen, handicaps of problemen in het huishouden.

Hoe krijg je toegang tot sociale huisvesting?

Hoewel de meeste staten en gebieden huisvesting bieden aan mensen met een laag inkomen, heeft elke staat andere regels om ervoor in aanmerking te komen en een andere beschikbaarheid. De wachttijden kunnen enorm variëren, afhankelijk van de urgentie van je behoefte en je locatie.

Aanvragen voor sociale huisvesting worden beheerd door de staats- en territoriale overheden, die allemaal websites hebben waar je kunt controleren of je in aanmerking komt en een aanvraag kunt indienen.

Om te weten te komen of je in aanmerking komt voor sociale huisvesting in jouw staat en territorium en hoe je een aanvraag indient, ga je naar de MyGov-website van de Australische overheid:

• Sociale, openbare en gemeenschapshuisvesting (webpagina)

Bronnen

Australisch instituut voor gezondheid en welzijn (2024). Housing assistance in Australia 2024 - social housing dwellings (web report).

Baker E, Leishman C en Bentley R (2020). De vele gezichten van sociale huisvesting - de thuisbasis van 1 op de 10 Australiërs. The Conversation, 13 maart.

Veeroja P, Reynolds M en Stone W (2024). Niet arm genoeg, niet rijk genoeg: nieuw onderzoek laat zien dat oudere Australiërs door de mazen van de huisvestingscrisis vallen. Centre for Urban Transitions, Swinburne University of Technology.